اولویت اول طراحی فضای سبز با درختان قرآنی (٤٠درصد)
اولویت های کاشت
بهترین طرح فضای سبز و حتی کشاورزی طرح محوطه سازی قرآن کریم و بهترین و زیباترین درختان مناسب فضای سبز درختان قرآنی هستند. نخل، انگور، زيتون، انار، سدر، انجیر و اگر طلح منضود را به موز تفسیر کنیم موز هم درخت قرآنی است.
بر دو تای آنها یعنی خرما و انگور (کشمش) زکات واجب است. جالب است تمام شش درختی که در قرآن از آنها تعریف شده بومی ایرانند و از تمام جهات کاشت آنها در شهرهای ایران اولویت دارد. با تحقیقات و گرفتن تصاویر زیادی به این نتیجه رسیدیم که بهترین و مناسب ترین درختان برای فضاهای سبز هم از جهت زیبایی و هم از نظر میوه، درختان قرآنی اند. اگر مردم به وفور خرما و انگور در دسترس داشته باشند در سلامت خواهند بود.
بهترین محوطه سازی از قرآن کریم
وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلًا رَجُلَیْنِ جَعَلْنا لِأَحَدِهِما جَنَّتَیْنِ مِنْ أَعْنابٍ وَ حَفَفْناهُما بِنَخْلٍ وَ جَعَلْنا بَیْنَهُما زَرْعاً
قرآن کریم وقتی مزرعه نمونه را تعریف می کند می فرماید: ما این طور نعمت را تمام کردیم دو تا باغ انگور به شما دادیم و این باغها را به وسیله درختان نخل حاشیه گذاری کردیم؛ یعنی دور تا دورش نخل قرار دادیم.
سپس می فرماید:
وَ جَعَلَنا بَينَهُما زرعا
در بین آن درختان، زراعت قرار دادیم.
حال دقت کنید خداوند متعال مزرعه نمونه را این چنین که گفتم توصیف می کند و می فرماید:
درختان بالای این زمین شیب دار، انگور است، طرف دیگر زمین هم درخت انگور و بین این دو ردیف درخت، مزرعه واقع شده است و بالای این درختان هم درخت نخل قرار گرفته است و این درختان نخل در مقابل سنگهایی که سیلاب می آورد یا آنچه باد و توفان می آورند مقاومت می کنند و در مقابل شدت باد می ایستند. بعد از درختان نخل درختان انگور قرار دارند که پس از نخلها آب و باد و توفان را کنترل می کنند و سپس آب مهار شده را که آرام گرفته به سوی مزرعه هدایت می کنند.
اگر در این مزرعه مقداری فرسایش خاک پدیدار شود، درختان انگور و نخل های پایین دست، تمام روان آب را کنترل می کنند و آن را نگه می دارند. خداوند به این وسیله یاد می دهد و می فرماید: این الگوی کشاورزی و مزرعه نمونه در واقع مزرعه ایده آل است. همچنین در ادامه آیه می فرماید:
وَ فَجَرْنَا خِلَلَهُمَا نَهَرا
در خلال این دو باغ انگور ما یک چشمه و نهر جاری کردیم.
یعنی نهر این جا باعث فرسایش خاک نمی شود؛ چون از وسط این باغ رد می شود؛ خداوند به این صورت الگویی ارائه می دهد که وقتی گندم می کارید و چاه حفر کرده و آب برداشت می کنید، این مزرعه را به درختان وصل کنید و اطرافش را درخت بکارید.
وَ جَعَلْنا فِيها جَنَّاتٍ مِنْ تَخَيلِ وَأَعْنابِ وَ فَجَّرْنَا فِيهَا مِنَ الْعُيُونِ؛
و در آن باغهایی از نخلها و انگورها قرار دادیم و چشمه هایی از آن جاری ساختیم.
در قرآن کریم خداوند متعال در مورد تنوع درختان دنیایی چنین می فرماید:
وَ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشاتٍ وَ غَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَ النَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفاً أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِها وَ غَيْرَ مُتَشَابِه كُلُوا مِنْ ثَمَره إِذا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ
(و اوست کسی که باغ هایی با داربست و بی داربست و درخت خرما و کشت زار با خوردنی های گوناگون و زیتون و انار به وجود آورد، برخی شبیه به هم اند و برخی شباهتی با هم ندارند. همین که باغ ها ثمر داد، از میوه اش بخورید و روز درو کردن و میوه چیدن حق آن (محرومان) را بدهید و اسراف نکنید چرا که خداوند اسراف کاران را دوست ندارد.)
تنها تنوع در درختان نیست بلکه در آیاتی دیگر از قرآن نیز به تنوع در زراعت اشاره شده است.
الَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَلَكَهُ يَنَبِيعَ فِي الْأَرْضِ ثُمَّ يُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا مُختَلِفًا أَلْوَانُهُ ثم يَهِيجُ فَتَرَتْهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَجْعَلُهُ حُطَمَا إِنَّ فِي ذَالِكَ لَذِكْرَى لِأُولِي الْأَلْبَابِ)
(مگر ندیدی که خدا از آسمان آبی فرود آورد پس آن را به چشمه هایی که در زمین است راه داد، آن گاه به وسیله آن کشت زاری را که رنگ های آن گوناگون است بیرون می آورد، سپس خشک می گردد، آن گاه آن را زرد میبینی، سپس خاشاک اش می گرداند. قطعاً در این برای صاحبان خرد عبرتی است.)
با الهام گرفتن از قرآن کریم و نیازها و واقعیت های اقتصادی فرهنگی زیست محیطی و با توجه به ۱۰ سال تحقیقات در پوشش فضای سبز بیش تر از ۹۵ درصد پوشش آن از گیاهان و درختان باثمر است و فقط ۵ درصد گیاهان و درختان بی ثمر کاشته شده و برای پوشش کف هم به هیچ وجه از چمن استفاده نمی شود و گلها هم یا خوراکی و یا دارویی و یا گل معطر خواهد بود.
در این فضاها از کود و سم شیمیایی استفاده نمی شود بلکه برای کود از عناصری مانند کبوترخانه ها استفاده خواهد شد و به جای سم نیز از ضد آفتهای بیولوژی مانند پرندگان آوازه خوان استفاده خواهد شد.
ویژگیهای درختان قرآنی
درختان قرآنی که پیشنهاد می کنیم ٤٠ درصد فضاهای سبز را در بر گیرد چند ویژگی مهم دارند
- شکل و ظاهر درختان قرآنی خاص هستند، نخل، انگور، زیتون، انار، سدر و انجیر درختانی هستند که میوه و شکل درخت کمتر شبیه سایر درختان هستند با یکدیگر هم کمتر شباهت دارند.
- هر شش تا درخت قرآنی بومی ایران هستند و سابقه چند هزار ساله در ایران دارند و جنگل های ایران، انار، انجیر، انگور، زیتون و سدر جنگلی وحشی دارد.
- میوه همه این شش درخت از مهمترین صادرات غیر نفتی ایران به شمار می رود و ایران دارای مقام اول صادرات انار و دارای مقام های نخست در بقیه می باشد.
- همه اجزای این درختان به ویژه نخل و انگور فایده اقتصادی دارد.
- کاشت این شش درخت قرآنی می تواند در جلب گردشگران خارجی نقش بسزایی داشته باشد همانطور که پارک انار و داربست های انگور تورفان باعث جلب میلیونها گردشگر خارجی به چین می شوند.
- همه این شش درخت به ویژه خرما و انگور در سلامت جامعه نقش دارند. زیرا پیشگیری از درمان بسیار مهمتر است و کسی که به خوردن این شش میوه مداومت کند هرگز بیمار نخواهد شد تا نیاز به درمان پیدا کند.
- همه این شش میوه در پیشگیری و درمان بیماریهای روحی و روانی و افسردگی نقش عمده ای دارند. بدیهی است که سلامت جامعه از بیماری های روحی و روانی در پیشگیری از جرم و جنایت هم نقش دارد.
- خوردن میوه های قرآنی باعث دور شدن شیطان و کم شدن گناه می شود. علاوه بر خواص معنوی و برکت این درختان می توان گفت چون از افسردگی و بیماری های روحی و روانی و بیماریهای قلبی و عروقی جلوگیری می کنند، لذا باعث می شوند فرد کمتر به بزه و خطا تمایل پیدا کند.
- همه این شش درخت قرآنی نیاز کمی به آب دارند و تحمل زیادی در مقابل کم آبی و خشکی دارند و در ایران که اقلیم خشک است مناسب ترین درختان، درختان قرآنی هستند.
- همه این شش درخت قرآنی بسیار مقاوم به آفات و مقاوم به خشکی و شوری آب هستند.
- همه این شش درخت قرآنی بهترین درختان برای حل مشکلات زیست محیطی هستند.
- باعث آلودگی خاک و هوا آب نمی شوند.
- همه این درختان باعث کاهش گرمایش کره زمین هستند.
- همه این درختان نه تنها خواص دگر آسیبی و خواص از بین بردن خاک را ندارند که باعث افزایش حاصلخیزی خاک می باشند.
- همه این درختان باعث افزایش تنوع زیستی جانوری و گیاهی هستند.
- همه این شش درخت به ویژه نخل باعث افزایش پوشش گیاهی می شوند و در نتیجه باعث احیای مراتع و ازدیاد دام و ازدیاد جانوران وحشی و ازدیاد زنبور عسل و از بین رفتن ریزگردها می شوند.
- بهترین درختان برای آبخیزداری هستند و باعث ازدیاد سفره آب زیر زمینی می شوند.
- این درختان توانمندترین درختان در ترسیب کربن هستند.
- همه این شش درخت قرآنی در پیشگیری و درمان بیماریهای روانی و افسردگی و غم و اندوه تأثیر دارند.
- همه این شش میوه در سلامت قلب و درمان بیماریهای قلبی و عروقی نقش دارند.
- همه این شش میوه در پیشگیری و درمان سرطان نقش دارند.
- میوه درختان قرآنی به ویژه روغن آنها مانند روغن زیتون، روغن هسته انگور و روغن هسته انار منحصر به فردترین روغنها هستند و نه تنها مانند سایر روغنها برای قلب و عروق ضرر ندارند بلکه از بهترین داروهای بیماریهای قلبی و عروقی هستند.
- میوه این شش درخت خواص پیشگیری معجزه آسا دارند و با خوردن مداوم آنها بیماری به سراغ انسان نمی آید.
- و هر کدام از این شش درخت به مثابه داروخانه کاملی در درمان بسیاری از بیماریها هستند.
- زیبا ترین درختان هستند
- بسیار سرسبز هستند.
- هیچ یک از این درختان به تأسیسات شهری صدمه نمی زنند.
- و ده ها مزیت و برتری اقتصادی و زیست محیطی و…… بنابراین سزاوار است در کشور در همه فضاهای سبز شهری معابر و بوستانها و جنگل کاریها و کنار جاده ها ٤٠ درصد درختان قرآنی کاشته شوند. البته با توجه به اقلیم و آب و هوا می توان درصد آنها را کم و زیاد کرد. مثلا در استان های گرم کشور بیشتر نخل کاشته شود و در استانهای سردسیر بیشتر انگور کاشته شود.
طراحی با درختان قرآنی در جهان
اگر اولویت اول را به درختان قرآنی در فضاهای سبز ایران می دهیم، ایرانی که اسلامی است، ایرانی که این شش درخت بومی هستند، تعجبی ندارد اهمیت کاشت درختان قرآنی در جاهایی مانند بریتانیا که هیچ سابقه ای با درختان قرآنی ندارند هم جایگاه دارد.
- طراحی فضای سبز با باغ قرآنی و باغ اسلامی در بریتانیا
خانم «اماکلارک» نوه دختری هربرت هنری از نخست وزیران اسبق انگلستان چند سالی است مسلمان شده است. به عنوان طراح فضای سبز با باغ قرآنی و باغ اسلامی در بریتانیا شناخته شده است.
کمتر طراحانی هستند که در طراحی و معماری باغ به سبک اسلامی کار کنند او یکی از معمارانی هست که به صورت اختصاصی در طراحی اسلامی باغ فعالیت می کند.
روزنامه ساندی تایمز نوشته است: «اما کلارک» باغی را با تفاوتهای بسیار ظریف و پیچیده سبک اسلامی در قصر «پرنس چارلز» وليعهد بريتانيا، واقع در منطقه «گلاستر شره» طراحی کرده است. او این باغ را «باغ فرش» نامید و همچنین پارک هایی از این قبیل را در اطراف پارکینگ های بسیاری از مساجد طراحی کرد. او در طراحی باغ از مفاهیم باغداری در آموزه های اسلامی خارج نمی شود. همیشه از آن الگو برداری می کند. بنابراین جای تعجب نیست که او در طراحی هایش به قرآن کریم مراجعه می کنند و مفاهیم بسیار زیادی را که در قرآن شرح داده شده است را به تصویر می کشاند.
او کتابی در مورد مفهوم باغداری اسلامی تحت عنوان “هنر باغداری اسلامی” نوشته است.
در این کتاب به این موضوع که قرآن کریم تنها برای آموزش مسائل مذهبی مسلمانان نیست بلکه علوم بسیار گسترده ای را در بر می گیرد می پردازد و اتفاقا یکی از همین آموزش ها، چگونگی طراحی یک باغ است.
رساله او در نماد باغ اسلامی Underneath Which rivers Flow ، سال ۱۹۹۹ منتشر شد، باغ هایی که از زیر آن نهرها جاری است. این عنوان همان معنای عبارت قرآنی «جنات تجرى من تحتها الانهار» در وصف بهشت است. طبق گفته خانم کلارک «اسلام» به ما یاد می دهد که تمام باغ و پارک های جهان باید همانند باغ های بهشتی باشند که در قرآن کریم به تصویر کشیده شده است. کلارک بعد از مطالعات مختلف به این واقعیت مهم پی برد که ساخت باغ و پارک در اسلام به وسیله ی معماران مسلمان گسترش پیدا کرده، محیط هایی دوستانه و راه حلی برای مقابله با افزایش درجه حرارت جهانی می باشد.
او در نتیجه این یافته هایش بعدها توانست مفاهیم خاصی را در باغداری انگلیسی کشف و به ثبت برساند.
بعدها طرح های او دربارۀ باغداری اسلامی مورد توجه و درخواست بسیاری از کشورهای دیگر قرار گرفت و از آن زمان به طور گسترده ای به عنوان معمار متخصص در باغداری اسلامی شناخته شد.
طبق نظریات «اما کلارک» در قرآن کریم چهار نوع از درختان میوه به نام های خرما، انجیر، زیتون و انار وجود دارند که بارها به آنها اشاره شده است. کلارک درختان میوه، بادام، گیلاس، سیب، گلابی یا درختان آلو را هم با توجه به آب و هوای هر منطقه برای باغ قرآنی توصیه میکند.
خانم کلارک در باغی که در محل خصوصی اقامت پرنس چارلز در کلاسترشر ساخته شده، سه مورد از چهار نوع درختان، خرما، انجیر، زیتون و انار که در قرآن ذکر شده استفاده کرده است.
او همچنین در کتابش توضیح داده است که پارک در مفاهیم اسلامی، باغی است که از عنصر اساسی آب برخوردار باشد به طوری که امکان وضو و غسل و شست و شو را به مردم بدهد.
آیا عجیب نیست!! که در اقامت گاه پرنس چارلز باغ قرآنی با درختان قرآنی؛ انجیر و انار و زیتون وجود داشته باشد اما در ایران اسلامی باغ اسلامی و یا باغ قرآنی مفهومی ناآشنا باشد و به گوش کسی نخورده باشد؟
- باغ قرآنی دوحه قطر
در کشور قطر، یک باغ قرآنی بنام «حدیقه القرآن» در مساحت ٢٤ هکتار با کمک یونسکو احداث شده که همه درختان و گیاهانی که در قرآن کریم و روایات نــام برده شده در آن کاشته شده است.
یک همایش بین المللی باغ قرآن با هدف معرفی جنبه های علمی – تحقیقاتی – آموزشی دربارۀ قرآن کریم و آموزههای آن با حضور بیش از بیست کارشناس مسائل قرآنی و موضوعات مربوط به باغ قرآنی از کشورهای مختلف در دوحه قطر آغاز شد. در این همایش از باغی سنتی اسلامی همراه آب و سایه سخن به میان آمد و گفته شد که باغ های اسلامی محلی برای استراحت و تفکر است. به همین دلیل باغ اسلامی معمولا دارای مکانهایی برای نشستن است. بر خلاف باغ انگلیسی که اغلب برای راه رفتن طراحی شده است. این باغ فقط یک باغ معمولی نیست بلکه مؤسسه علمی گیاهی است.
به نقل از روزنامه Peninsula”، صفی الدین حامد استاد برنامه ریزی محیط زیست دانشگاه تگزاس در نخستین نشست بین المللی «باغ قرآن» در دوحه قطر گفت: مسلمانان در طول تاریخ عشق به طبیعت و محیط زیست را ترویج کرده اند. باغ های اسلامی می توانند عاملی کلیدی در به نمایش گذاشتن زیبائی های
فرهنگ اسلامی و گسترش تعاملات مسلمانان با پیروان دیگر ادیان باشند. آیا سزاوار نیست در گوشه کنار همه شهرهای کشورمان باغ قرآنی باشد؟
