چه زمانی بکاریم؟

اگر شما هم مانند بسیاری از افراد، فکر می‌کنید کاشت نهال درخت تنها نیازمند حفر گودال و کاشت نهال در آن است؛ کاملا در اشتباهید. در حال حاضر، روز به روز بر علاقه‌مندان گل و گیاه و درختکاری افزوده می‌شود. هر فردی دوست دارد درخت موردعلاقه خود را بکارد؛ اما بسیاری در این راه شکست خورده و با نتیجه‌ای جز از بین رفتن نهال درخت رو به رو نمی‌شوند.

علت چنین اتفاقاتی، آشنا نبودن با راهکارهای صحیح کاشت نهال است. این کار، نکات ساده اما کاربرد زیادی دارد که باید پیش از شروع کار با آن‌ها آشنا شوید؛ اما اصلی‌ترین شرط یک کاشت موفق، تشخیص بهترین زمان کاشت نهال درخت آن است.

چه عواملی بر زمان کاشت نهال درخت مؤثرند؟
برای یک کاشت موفق، باید عوامل مختلفی از جمله زمین، آب و هوای محل زندگی، نوع گیاه، سلامت ریشه آن و … را در نظر بگیرید.

محل زندگی
رشد یک نهال و تبدیل آن به درختی نیرومند و پربار، تحت تأثیر محیط قرار دارد. اگر هرکدام از عوامل محیطی کمتر از حد ایده آل باشد، رشد گیاه محدود می‌شود. به عنوان مثال، فقط گیاهان سازگار با کم‌آبی می‌توانند در بیابان‌ها زندگی کنند.

از این رو باید با توجه به محل زندگی خود، محیط جغرافیایی و ویژگی‌های آن، بهترین زمان کاشت نهال درخت موردنظر را انتخاب کنید. کاشت نهال در زمان نامناسب عامل از بین رفتن و خشکیدن بیشتر گیاهان است.

فصل
با توجه به محیط زندگی و آب و هوای آن، لازم است تا درباره‌ی زمان کاشت نهال تصمیم گرفت. بسته به گرمسیر و یا سردسیر بودن محل زندگی، می‌توان تشخیص داد که کاشت نهال در کدام یک از فصول سال باید صورت بگیرد. بعضی از گیاهان سرمادوست بوده و در فصل زمستان سرعت رشد بیشتری دارند و بالعکس.

سلامت نهال
بارها پیش آمده که علی‌رغم کاشت یک نهال در بهترین زمان و فراهم کردن بهترین شرایط رشد، آن، نهال از بین رفته است. یکی از علت‌های چنین پدیده‌ای را می‌توان ناسالم بودن نهال دانست.

با توجه به ویژگی‌های ظاهری یک نهال، می‌توان از سلامت آن مطمئن شد. ازجمله مهم‌ترین ویژگی‌های یک نهال سالم می‌توان به وجود جوانه‌های سالم، نبود هرگونه زخم و آثار حمله آفات اشاره کرد.

همچنین ریشه‌های یک نهال سالم نباید خمیده یا پیچ‌خورده باشد. علاوه بر آن یک نهال سالم دارای قطر ۲ تا ۵ سانتی‌متری بوده و در ریشه‌های آن گره‌ای وجود ندارد.

عوامل محیطی
مهم‌ترین عوامل محیطی مؤثر بر رشد یک نهال نور، دمای هوا، آب، رطوبت و تغذیه است. سه ویژگی اصلی کمیت، کیفیت و مدت‌زمان تابش نور، بر سرعت رشد نهال کاشته شده تأثیر می‌گذارد.

کمیت نور خورشید به شدت یا غلظت نور خورشید اشاره دارد که در فصول مختلف سال متفاوت است. بیشترین میزان نور در تابستان و کمترین میزان آن در زمستان وجود دارد. هرچه نهالی نور بیشتری دریافت کند، فتوسنتز، تولید و رشد بیشتر خواهد بود.

در آبیاری هر گیاه باید حد تعادل رعایت شود؛ یعنی نباید گیاه آن‌قدر فراموش کرد که خشک شود و نباید آن را آن‌قدر غرق آب کرد که در اولین فرصت ریشه‌های آن‌ها پوسیده ‌شود. سایر عوامل باید با توجه به نوع گیاه فراهم شوند؛ زیرا برای مثال میزان نیاز هر درخت به کود با دیگری متفاوت است.

آیا پاییز و بهار بهترین زمان کاشت نهال درخت هستند؟
کاشت نهال در هرکدام از این دو فصل، خطرات و فوایدی مختص به خود را دارد؛ اما نکته‌ی مهم تشخیص و انتخاب فصل مناسب با توجه به شرایط محیطی، آب و هوایی و نوع نهال است.

مزایای کاشت نهال در بهار
کاشت در بهار، به درخت این فرصت را می‌دهد تا تمام تابستان رشد کرده و برای زمستان آماده شود. با توجه به اینکه بهار فصل رشد است بلافاصله پس از کاشت، برگ‌ها هم رشد کرده و می‌توانند در تمام تابستان برای گیاه غذا تهیه کنند.

همچنین با افزایش سرعت رشد گیاه در تابستان و گرم شدن هوا، به علت بالا رفتن حجم کارها، فشار بیشتری بر ریشه‌های گیاه وارد می‌شود.

تنها ریشه‌های قوی می‌توانند در این شرایط به نحو احسنت عمل کنند؛ پس باید نهال در بهار کاشته شود که تا رسیدن تابستان ریشه‌های قوی مورد نیاز خود را بسازد.

خطرات کاشت نهال در بهار
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که بهترین زمان برای کاشت نهال درختان و بوته‌ها بهار است؛ زیرا آن‌ها کل فصل رشد را زمان خواهند داشت تا رشد کنند. با این حال هوای بهاری همیشه با این فرایند همکاری ندارد.

برف و بارندگی زیاد در اواخر زمستان می‌تواند خاک را حتی تا اواسط بهار بیش از حد مرطوب و ناپایدار کند. در این صورت کاشت با کیفتی صورت نخواهد گرفت.

گیاهان در بهار عملکردی دو برابر دارند؛ زیرا فصل رشد است. در این فصل نهال باید تلاش کند تا هم‌زمان سیستم ریشه‌ای و برگ‌های جدید به وجود آورد (درست برخلاف پاییز که درختان می‌توانند تمام انرژی خود را برای تقویت ریشه‌های خود بگذارند).

این فعالیت نیازمند انرژی، قند و آب فراوان است. ریشه‌های یک نهال نوپا که در بهار کاشته شود ممکن است هنوز آن‌قدر قوی نباشند که بتوانند آب و غذای کافی جذب کنند. به همین دلیل نهالی که در آب و هوای نامناسبی تازه کاشته می‌شود، بیشتر برگ‌هایش می‌ریزد؛ زیرا آب کافی به ریشه نمی‌رسد.

مزایای کاشت نهال در پاییز
کاشت نهال در پاییز از مزایای مشابه کاشت در بهار برخوردار است. در این زمان، دما به طور معمول خنک است و همین باعث می‌شود تا گیاهان، آب کمتری به دلیل تعرق از طریق برگ‌هایشان در آب و هوای گرم از دست دهند.

این موضوع کمک می‌کند تا گیاهان کمتر دچار تنش شده و انرژی بیشتری را به تولید ریشه اختصاص دهند. از طرفی نهال پس از کاشته شدن در زمین نیاز به آبیاری کافی دارد. در پاییز هم بارش کافی فرصت جذب آب موردنیاز گیاه را فراهم می‌کند.

خطرات کاشت در پاییز
کاشت در پاییز هم بدون خطر نیست و احتمال خرابی گیاه وجود دارد. بعد از گذشت پاییز و شروع فصل زمستان، ممکن است ریشه‌ها دچار سرمازدگی شده و آبی برای تغذیه و رشد پیدا نکنند.

در این صورت نهال خشک می‌شود. دقت کنید که گیاهان به حداقل ۶ هفته هوای معتدل (قبل از رسیدن دمای انجماد در زمستان) برای رشد و پرورش ریشه‌های خود نیاز دارند. تشخیص شروع سرما، برف و بارندگی زمستان به طور دقیق غیرممکن است، پس اگر تصمیم کاشت نهال در پاییز را دارید، اوایل مهرماه زمان مناسبی برای شروع است.

چرا نباید در تابستان (گرمای شدید) و زمستان (سرمای شدید) نهال کاشت؟
بسیاری از افراد می‌پرسند که چرا نباید در تابستان که خطر سرمازدگی وجود ندارد به کاشت نهال بپردازیم. پاسخ این سؤال بسیار ساده است: زیرا هوا بسیار گرم است.

به بیان دیگر می‌توان گفت گرما دشمن نهال‌های تازه کاشته شده محسوب مشود. یک درخت تازه کاشته شده برای زنده ماندن به ۲۵ سطل آب در هفته نیاز دارد. در تابستان زمین برای چندین ماه از بارش باران محروم می‌شود. در این صورت گیاه آب مورد نیاز خود را برای تقویت سیستم ریشه‌ای به دست نمی‌آورد.

درختی با سیستم ریشه‌ای ضعیف در زمستان‌ها و سرمای شدید بیشتر در معرض از بین رفتن است.

از طرف دیگر سرمای زمستان هم باعث یخ‌زدگی زمین شده و آب‌رسانی به نهال تازه کاشته شده مختل می‌شود. نهال‌های جوان نسبت به خشک شدن و یخ‌زدگی ریشه‌هایشان بسیار آسیب‌پذیر هستند. همچنین طوفان و بادهای شدید زمستان‌ها امکان شکستن نهال‌های ضعیف با ریشه‌های سست را افزایش می‌دهند.

بهترین زمان کاشت نهال درخت  چه موقع است؟
به طور کلی نهال درختان باید زمانی در خاک کاشته شوند که فرصت کافی برای ایجاد و مقاوم‌سازی ریشه‌هایشان داشته باشند. از این رو بهتر است پیش از آنکه نهال در معرض عوامل مخرب از جمله گرمای زیاد، سرمازدگی یا کمبود آب قرار گیرد، کاشت صورت گیرد.

بسیاری از افراد اواخر تابستان و اوایل پاییز را بهترین زمان کاشت نهال درخت می‌دانند؛ اما باید توجه داشت که درختان نیازهای متفاوتی داشته و بهترین زمان کاشت نهال درخت را باید با توجه به آب و هوای منطقه و نوع درخت مشخص کرد.

بهترین زمان کاشت نهال درخت در مناطق سردسیر
فرصت برای کاشت نهال در مناطق سردسیر نسبت به مناطق گرمسیر نسبتاً کوتاه است؛ زیرا برای حفر گودال زمین باید گرم باشد. از طرفی برای اینکه نهال به درخت تبدیل شود باید فرصت رشد و ایجاد ریشه‌های جدید در خاک را داشته باشد.

در مناطق سردسیر بهتر است که پس از سپری شدن پاییز و زمستان، نهال درخت را بکارید؛ زیرا در این مناطق سوز و سرمای زمستان از پاییز شروع شده و درختان هم زودتر به خواب زمستانی می‌روند. هنگامی هم که درخت در زمستان به خواب زمستانی برود  فرصت رشد نخواهد داشت.

به بیان دیگر بهترین زمان کاشت نهال در مناطق سردسیر اوایل بهار است. بسیاری به‌اشتباه گمان می‌کنند مانند همیشه پاییز بهترین انتخاب است؛ اما پاییز می‌تواند خیلی دیر باشد؛ زیرا درختان قادر به زنده ماندن در سرمای شدیدی که می‌تواند به ریشه‌های سست یک نهال تازه کاشته شده آسیب برساند نیستند.

بهترین زمان کاشت نهال درخت در مناطق گرمسیر
فصل پاییز برای نهال عمده گیاهان بهترین فصل برای کاشته شدن است. با شروع پاییز نهال به تازگی وارد مرحله‌ی خواب زمستانی شده‌ و قبل از فرا رسیدن سوز و سرمای زمستان، شانس ریشه زدن پیدا می‌کند.

با توجه به اینکه مواد غذایی مورد نیاز برای رشد گیاه به وسیله ریشه آن از خاک تأمین می‌شود، سلامت و مقاومت ریشه اهمیت بالایی دارد. یک نهال کوچک تازه کاشته شده هنوز ریشه‌های گسترده‌ای ندارد که بتواند در فصل رشد نیاز غذایی گیاه را تأمین کند.

از این رو باید بهتر است در مناطق گرمسیر نهال را در زمانی کاشت که نیاز زیادی به مواد غذایی نداشته باشد تا فشار زیادی به ریشه‌های نوپا وارد نشود.

بهترین زمان کاشت نهال در این مناطق پاییز است؛ زیرا درختان در این فصل کم‌کم به خواب زمستانی رفته و نیاز غذایی زیادی ندارند. زمستان‌های معتدل به درختان زمان رشد کافی را می‌دهد تا سیستم ریشه‌ای ایجاد کنند که در تابستان‌های گرم زنده بمانند.

بهترین زمان کاشت نهال درخت در گلدان چه موقع است؟
نهال‌های گلدانی حساسیت کمتری نسبت به عوامل محیطی دارند. از این رو محدودیت و اجباری در زمان کاشت آن‌ها وجود ندارد. می‌توان برای کاشت نهال در گلدان از الگوهای کاشت نهال در خاک پیروی کرد؛ اما نکاتی مخصوص به این نوع کاشت هست که حتما باید هنگام کاشت در نظر گرفته شوند.

 پیش از انتقال نهال به گلدان از رطوبت کافی بافت خاک مطمئن شوید؛ زیرا در بافت‌های خشک نهال‌ها با موفقیت ریشه جدید ایجاد نمی‌کنند.
یکی از مواردی که باعث ایجاد تنش و از بین رفتن نهال می‌شود، اختلاف دمای زیاد بین مبدأ و گلدان مقصد است. باید دمای متعادل و نزدیک به هم میان مبدأ و مقصد ایجاد کنید.
نهال‌ها بسیار ظریف بوده و با کوچک‌ترین اشتباه ممکن است آسیب ببینید. در نتیجه برای جدا کردن نهال از ظرف مبدأ باید با نهایت ظرافت این کار را انجام دهید.
آیا زمان کاشت نهال به نوع گیاه وابسته است؟
اگر درختی در زمان و فصل موردنظر خود کاشت نشود، به مرور از بین می‌رود. اولین قدم برای آگاهی از بهترین زمان کاشت نهال، شناخت نوع گیاه و ویژگی‌های آن است.

بعضی از گیاهان سرمادوست و بعضی گرمادوست هستند. با توجه به نوع نهال، ویژگی‌های آن و اقلیم شهرتان می‌توانید بهترین زمان را برای کاشت انتخاب کنید.

بهترین زمان کاشت نهال درخت ؛ هر درختی را در چه فصلی بکاریم؟ در اینجا بخوانید.

منبع: مجله اینترنتی ایده ال مگ